گلایه مسعود نقاش‌زاده از روند برنامه سینمایی "هفت" گزارش‌های فیلم "کودک و فرشته" نمونه خوب و درست و منصفانه‌ای از گزارش مردمی نبود
سینمای ما- کارگردان فیلم «کودک و فرشته» با اشاره به روند نمایش این فیلم در سینماها گفت: گناه این فیلم این است که به گوشه‌ای از دریای بیکران تجربیات دفاع از این سرزمین می‌پردازد؛ اما با این حال به گونه‌ای است که اگر تماشاگر به تماشای آن بنشیند تا پایان فیلم را تماشا می‌کند. مسعود نقاش‌زاده درباره رضایتش از وضعیت اکران «کودک و فرشته» عنوان کرد: بهتر است بگویم این فیلم در برنامه اکران کاملاً از بین رفته است. ما نزدیک دوسال است که درحال رایزنی و تلاش هستیم تا این فیلم به اکران درآید. این فیلم که فقط از سه چهار جشنوارة داخلی و خارجی، 18 جایزه ملی و بین‌المللی کسب کرده و مخاطبان هم از تماشای آن راضی بوده‌اند، هنگامی که نوبت اکران آن می‌رسد، در بدترین شرایط ممکن اکران می‌شود. مناسبات فعلی اکران در سینمای کشور به گونه‌ای است که فیلم‌های سالم و شریف یا فرصتی برای اکران نمی‌یابند یا چنان با مشکلات و تنگناهایی برای نمایش مواجه می‌شوند که اکران نشدن آنها بهتر است.
وی ادامه داد: اکنون پس از دوسال، به این فیلم هشت تک سانس در چند سینما اختصاص داده‌اند و تازه همین تک‌سانس‌ها هم در ساعت‌هایی نامناسب به نمایش «کودک و فرشته» می‌پردازند. اکران فیلم درست در آغاز فصل امتحانات هم مزید بر علت است. در چنین شرایطی کاملاً مشخص است که فیلم در اکران نابود می‌شود. نقاش‌زاده با اشاره به تأخیر چندین‌باره در اکران اولین ساخته بلندش اظهار کرد: علیرغم تمام تلاش‌های ما، این فیلم در زمانی نامناسب به نمایش درآمد و علاوه بر آن تعداد سالن‌ها و سانس‌های آن به گونه‌ای است که مجموع آنها به اندازه تأثیر یک سالن هم نمی‌شود. در حالی که به اعتقاد بنده حتی اگر فیلم تنها در یک سالن به نمایش درآید، مخاطبان می‌توانند در ساعت‌های مختلف به تماشای آن بروند اما وقتی نمایش فیلمی به شکل تک‌سانس است به ندرت کسی می‌تواند آن را ببیند و در واقع مخاطبان بی‌هدف ممکن است کاملاً شانسی به تماشای آن بنشینند. علاوه بر تمام این موارد سانس‌های این فیلم هم به شکل بسیار بدی انتخاب شده‌اند و با موقعیت جغرافیایی و ساعت شلوغی سالن‌ها هیچ تناسبی ندارد. این کارگردان ادامه داد: بدون اینکه بخواهم کسی را متهم کنم باید بگویم که اکنون برای تمام فیلم‌هایی که به نوعی مقابل فیلم‌های سخیف و کمدی روز هستند، مشکلات متعددی در اکران پیش می‌آید و ناگزیر و پیشاپیش، این فیلم‌ها قربانی می‌شوند. البته «کودک و فرشته» جزو فیلم‌های کم‌مخاطب یا فرهنگی به معنای خاص نیست. گناه این فیلم این است که به گوشه‌ای از دریای بیکران تجربیات دفاع از این سرزمین می‌پردازد؛ اما با این حال به گونه‌ای است که اگر تماشاگر به تماشای آن بنشیند تا پایان فیلم را تماشا می‌کند. نقاش زاده در عین‌حال تصریح کرد: «کودک و فرشته» فیلمی داستانگو است و به هیچ عنوان مخاطب‌گریز محسوب نمی‌شود، اما با این وجود اگر بخواهیم این فیلم را در کنار آثاری که 30 سالن در اختیار دارند قرار بدهیم و به مقایسه فروش آنها بپردازیم، قطعا فروش «کودک و فرشته» به مراتب پایین‌تر خواهد بود. حتی در آمار فروش عنوان می‌شود که این فیلم 8 سالن در اختیار دارد در حالی‌که همه این سالن‌ها به صورت تک‌سانس به نمایش این فیلم می‌پردازند. این کارگردان در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان کرد: اکنون نه تنها از اکران «کودک و فرشته» ناراضی‌ام بلکه اگر از ابتدا می‌دانستم که قرار است سرنوشت این فیلم این‌گونه باشد به عنوان کارگردان از اکران آن صرف‌نظر می‌کردم. همه می‌گویند که از فیلم‌های کودک و دفاع مقدس حمایت می‌کنیم اما این حمایت‌ها کجاست؟ حتی اگر این حمایت‌ها به هنگام تولید هم وجود داشته باشند تا زمانی‌که در اکران ادامه پیدا نکنند سودبخش نخواهند بود. درحال حاضر، اکران این فیلم به گونه‌ای است که با اکران نشدن تفاوتی ندارد و به نوعی رفع تکلیف محسوب می‌شود تا بعدها بگویند که یک فیلم دفاع مقدسی هم اکران شده، اما هر فردی که کمی با سینما آشنا باشد به خوبی می‌فهمد که این فیلم عملاً اکران نشده است. وی در عین‌حال، اکران در شهرستان‌ها و تبلیغات مناسب را هم فرصت‌هایی دانست که در اکران این فیلم مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند. نقاش‌زاده درباره اینکه چرا با این شرایط نابه‌سامان راضی به اکران فیلمش شده است، به ایسنا گفت: قرار بود که این فیلم از 20 فروردین‌ماه در سینماها به نمایش درآید. من هم براین اساس که طی مدت اکران و پیش از شروع فصل امتحانات، فرصتی برای دیده شدن فیلم توسط دانش‌آموزان و خانواده‌ها وجود دارد پذیرفتم. او یادآور شد:براساس مذاکرات اولیه، ابتدا قرار بود گروه در اختیار فیلم قرار گیرد اما پس از گذشت مدتی، قرار شد فیلم در گروه آزاد اکران شود. بیشتر که گذشت همین قرار هم عملی نشد و با تأخیری تأثیرگذار، فیلم با هشت تک سانس اکران شد و دوستان گفتند اگر استقبال از فیلم خوب بود به مرور تعداد سانس‌ها را افزایش می‌دهیم، که نتیجه‌اش پیشاپیش پیداست: از فیلمی که به صورت تک سانس، در زمان نامناسب، سانس نامناسب و با تبلیغات نامناسب اکران شود، استقبالی صورت نخواهد گرفت. نقاش‌زاده ادامه داد: در فیلم‌هایی از جنس «کودک و فرشته» نباید انتظار داشته باشیم که سالن‌ها پر شوند. من از ابتدا هم چنین تصوری نداشتم و بر این باور بودم که با گذشت زمان تعداد سالن‌ها و سانس‌های این فیلم گسترش پیدا می‌کند. اما متأسفانه این اتفاق نیافتاد و اکنون من متأسفم که بگویم کاش زمان به عقب برگردد و بار دیگر در آن موقعیت قرار بگیرم تا این‌بار تن به اکران فیلم در چنین شرایطی ندهم.
کارگردان«کودک و فرشته» در بخش دیگری از این گفت‌وگو، درباره نقد برنامه «هفت» و اشاره آن به نظرات مخالف این فیلم، اظهار کرد: آن‌چه مشخص است اینکه نمی‌توان تنها براساس اظهارنظر دو یا سه مخاطب که ممکن است از سینمای دفاع مقدس هم خوششان نیاید نمونه آماری مناسبی ارایه کرد. البته من هم انتظار نداشتم که دوستان آن برنامه این‌گونه عمل کنند و نظر دو یا سه نفر را به نظر کل مردم یا تماشاچیان فیلم تعمیم دهند. به هرحال این گزارش نمونه خوب و درست و منصفانه‌ای از یک گزارش مردمی نبود. و هرکسی که ذره‌ای با کار رسانه‌ای آشنایی داشته باشد خوب می‌داند که این شیوه برای تهیه گزارش درست نیست. البته فکر می‌کنم که آب از سر «کودک و فرشته» گذشته است. نقاش زاده در عین‌حال تصریح کرد: عده بسیاری هم بوده‌اند که این فیلم را دیده‌اند، پسندیده‌اند و از آن تعریف کرده‌اند. بدیهی است که ممکن است مثل هر فیلم دیگری عده‌ای هم آن را نپسندند. اما اینکه بخواهیم فقط نظر دو نفر را به عنوان گزارش مردمی ارایه کنیم کار درستی نیست. البته من تصور می‌کنم که تعمدی در این موضوع نبوده اما به هرحال شیوه این گزارش هم درست نبوده است. وی درباره اینکه ممکن است اکران نامناسب «کودک و فرشته» به فیلم اول بودن آن بازگردد، گفت: واقعیت این است که هیچ تماشاگری براساس اینکه فیلمی، فیلم اول یا چندم کارگردان است به تماشای آن نمی‌نشیند. البته طبیعی است که زمانی‌که کارگردان یک فیلم برای مردم شناخته شده باشد، نام او می‌تواند بخشی از مخاطبان را به سینما بکشاند. اما با این وجود، فیلم‌های متعددی داشته‌ایم که علیرغم داشتن کارگردانی مطرح در اکران موفق نبوده‌اند. به گمان من اگر این فیلم اکنون در اکران با بی‌مهری مواجه شده، به کار اول بودن آن برنمی‌گردد. نقاش زاده ادامه داد: البته اینکه «کودک و فرشته» در ژانر دفاع مقدس ساخته شده تأثیر بسیاری در این موضوع داشته است. با اینکه این فیلم با آثار معمول سینمای دفاع مقدس تفاوت‌های عمده‌ای دارد، اما همه ما می‌دانیم که این روزها فیلم دفاع مقدس در سینمای ما جایی ندارد و اینکه می‌گویند از این فیلم‌ها حمایت می‌کنند صرفاً سخنی یا حداکثر آرزویی بیش نیست. چرا که برای تغییر فضا و شرایط سینما، لازم است جریان عمومی سینما خردمندانه مورد توجه قرار بگیرد. وی در عین حال گفت: من نمی‌گویم که باید مردم را وادار به دیدن نوع بخصوصی از فیلم‌ها بکنیم. اما آن‌چه مسلم است فضای حاکم بر اکران و سینمای کشور به گونه‌ای است که جایی برای اکران فیلم‌های سالم و شریف و از جمله فیلم‌های دفاع مقدس باقی نمی‌گذارد. در چنین شرایطی ما نباید انتظار داشته باشیم که این فیلم‌ها فروشی مانند فیلم‌های سطحی کمدی داشته باشند. اما اگر شرایط و موقعیت اکران آنها را اصلاح کنیم این آثار حتماً موفق خواهند بود. لذا به نظر من مهم‌ترین پارامتر در عدم موفقیت این فیلم‌ها در زمینه نمایش، مناسبات حاکم بر اکران است هرچند که در این میان ژانر دفاع مقدس هم بی‌تأثیر نیست. این کارگردان درباره تبلیغات این فیلم هم گفت: خوشبختانه برای تبلیغات تلویزیونی تاکنون مشکلی نداشته‌ایم. اما باید توجه داشت که تبلیغات یک فیلم تنها به تلویزیون محدود نمی‌شود و این تنها راه تبلیغ نیست. این فیلم، علیرغم پیگیری‌ها و وعده‌هایی که داده شده همچنان از تبلیغات شهری محروم است. حال آن‌که لازم است پیش از اکران یک فیلم مجموعه‌ای از اقدامات برای معرفی و دیده شدن آن صورت بگیرد. حتی لازم است که مدت‌ها پیش از اکران فیلم، زمینه‌سازی لازم برای آن صورت بگیرد. اما درباره این فیلم حساسیتی وجود نداشته و من فکر می‌کنم مجموعه شرایط یک فیلم گویای میزان حمایتی است که از آن اثر و ژانر مربوط به آن صورت می‌گیرد. نقاش‌زاده درباره سیاست فروش بلیط نیم‌بها برای این فیلم اظهار کرد: در این فیلم بنیاد سینمایی فارابی و سیمافیلم سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در زمان اکران هم صلاح دیده‌اند که از بخشی از سهم خود صرف‌نظر کنند تا فیلم بیشتر دیده شود اما همین موضوع می‌تواند نوعی نگرش منفی هم ایجاد کند و تصور شود که به دلیل ضعیف بودن فیلم این‌گونه برخورد می‌شود. وی در عین‌حال عنوان کرد: البته درباره این موضوع هم اطلاع‌رسانی کافی صورت نگرفته و مخاطبان عادی سینما از این موضوع بی‌اطلاع هستند. به هرحال وقتی به اصل قضیه اکران فیلم توجهی نمی‌شود، در بقیه موارد هم همین‌طور خواهد بود. اکنون یکی از مشکلات اصلی این فیلم آن است که علیرغم تأکیدات مکرر بنده مدت‌ها پیش از اکران، مدیریت تبلیغات درستی برای آن وجود ندارد. حال آن‌که حتی اگر اکران یک فیلم بسیار محدود هم باشد، باز باید مدیریت هدفمند، یکپارچه و درستی در امر تبلیغات آن وجود داشته باشد. نقاش زاده در ادامه گفت‌وگویش، درباره عدم بهره‌گیری از بازیگران چهره در «کودک و فرشته» و تأثیر این موضوع در اکران و فروش فیلم گفت: از پیش هم می‌دانستیم که این فیلم به مفهوم عام گیشه‌ای تلقی نمی‌شود. لذا از ابتدا قصد نداشتیم که با استفاده از بازیگران چهره یا کارهای عجیب و غریب، فروش آن را تضمین کنیم. اما با این همه «کودک و فرشته» شایسته اکران ضعیف و برخورد فعلی هم نیست. ما در سینمایمان فیلم‌های متعددی داریم که بدون بهره‌گیری از چهره در سطحی خاص مورد توجه قرار می‌گیرند. زمانی‌که ما تولید فیلم را شروع می‌کردیم همه دست‌اندرکاران این فیلم می‌دانستند که این فیلم در ژانر دفاع مقدس ساخته می‌شود و هنرپیشه مطرحی ندارد و از نظر مضمونی هم تا حدی تلخ است . در مجموع تمام این موارد موجب از دست‌دادن گیشه می‌شود اما با این وجود در تاریخ سینما بسیار بوده‌اند فیلم‌هایی که علیرغم تلخی لحن، فرصت نمایش یافته‌اند و با مخاطبان خود ارتباط مناسب برقرار کرده‌اند. این کارگردان در پایان صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: هنوز هم در دنیا فیلم‌های جنگی می‌سازند و فیلم‌های خیلی گرانی هم در این زمینه می‌سازند و همین آثار در اکران مورد استقبال قرار می‌گیرند. اما باید توجه داشته باشیم که آنها در مناسباتی از پیش طراحی شده این کار را انجام می‌دهند. اما اکنون در سینمای ایران فیلم‌های شریف و سالم، سرنوشتی مشابه «کودک و فرشته» دارند. مدیران و سیاست‌گزاران سینما باید فکری بکنند وگرنه ادامة وضع فعلی، سینمای ما را به قهقرا خواهد برد. فرهنگ و تمدن ایرانی و سینمای ایران با فیلم‌های سخیف و سطحی این روزها شناخته نشده، سینمای ایران با فیلم‌های دیگری در جهان شناخته شده است. البته منظور من فیلم‌های اصطلاحاً جشنواره‌ای، روشنفکر پسند یا مخاطب خاص نیست؛ چرا که معتقدم فیلم مبتذل و مردم‌گریز دو روی یک سکه هستند و هر دو سینما را به قهقرا می‌برند. من به شخصه علاقمند سینمای داستانگو هستم. اما بر این باورم که قرار نیست فیلم داستانگو برای جذب مخاطب دست به هر کاری بزند و لودگی پیشه کند
